Date of publishing:
25.4.2015
The Český lid provides open access to all of its content under licenseCreative Commons Attribution NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International.
Abstract:
The article is based on the results of ethnographic fi eld research which the author has conducted over the last 20 years in multi-lingual and multi-faith villages of Belarusian-Lithuanian borderlands in the Grodno region in Belarus. The residents of kolkhoz villages of the region turned out to be unfamiliar with the scholarly term “borderlands”. They describe their pluralistic social and cultural reality by means of an underlying metaphor (conceptual archetype) of a mixed world. This emic (subjective) category of describing the social world is subjected in the article to an anthropological analysis and interpretation. The author considers also the emic conceptualisation of the signifi cant differences between “ethnic”
groups. Moreover, the article touches upon such aspect of the mixed world as a specifi c map of the faith-nations that function in the area, together with their associated languages, the local concept of the mixed speech and the phenomenon
of the “new mixing”, that is, new changes which manifest in departing from the old rule of endogamy (mixed marriages) and shifting from religious categories to nation-state categories in terms of group identifi cation. It presents the mixed
world of the residents of the borderlands as an inclusive and multipolar universe.
Keywords
borderlands; Belarus; Lithuania; emic/ethic; multilingualism; nationality
Article Text
References
Barth, Fredrik: 1969 – Introduction. In: Barth, Fredrik (ed.): Ethnic Groups and Boundaries. The
Social Organization of Culture Difference. Boston: Little, Brown and Company: 9–38.
Bednarczuk, Leszek: 1999 – Wspólnota komunikatywna Wielkiego Księstwa Litewskiego. In:
Bednarczuk, Leszek: Stosunki językowe na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego. Kra-
ków: Oficyna Wydawnicza Edukacja: 113–128.
Belova, Olga V. (ed.): 2004 – „Narodnaya Bibliya“: Vostochnoslovyanskiye etyologicheskiye
legendy. Moskva: Indrik.
Belova, Olga V.: 2005 – Etnokulturnye stereotipy v slavyanskoy kulturnoy tradicyi. Moskva:
Indrik.
Anna Engelking: The myth of the Tower of Babel and its consequences
Belova, Olga: 2008 – Principy opisaniya i adaptacyi „chuzhoj“ kultury jazykovymi sredstvami
„svoyey“ tradicyi. Etnolingwistyka 20: 201–213.
Donnan, Hastings – Wilson, Thomas M.: 1999 – Borders: Frontiers of Identity, Nation and State.
Oxford, New York: Berg.
Engelking, Anna: 1999 – The natsyas of the Grodno region of Belarus: a field study. Nations and
Nationalism 5: 175–206.
Engelking, Anna: 2008 – Kategoria „pogranicza”. Zarys ujęć badawczych. In: Engelking, Anna
– Golachowska, Ewa – Zielińska, Anna (eds.): Tożsamość – Język – Rodzina. Z badań na
pograniczu słowiańsko-bałtyckim. Warszawa: SOW: 10–18.
Engelking, Anna: 2012a – Kategoria mieszana mowa w ujęciu mieszkańców pogranicza języ-
kowego na Grodzieńszczyźnie. Spojrzenie antropologa. In: Z polskich studiów slawistycznych
12. Językoznawstwo. Prace na XV Międzynarodowy Kongres Slawistów w Mińsku 2013. War-
szawa: Komitet Słowianoznawstwa PAN: 21–29.
Engelking, Anna: 2012b – Kołchoźnicy. Antropologiczne studium tożsamości wsi białoruskiej na
przełomie XX i XXI wieku. Toruń: Wydawnictwo UMK.
Engelking, Anna: 2013 – Simple Hardworking Christian Folks, or the Self-Image of Contem-
porary Belarusian Kolkhozniks: An Anthropologist’s Assessment of a Two-Decade Research
Study. East European Politics and Societies and Cultures 27: 2: 260–279.
Fenton, Steve: 2010 – Ethnicity. Cambridge/Malden, MA: Polity Press.
Geertz, Clifford: 1973 – Interpretation of Cultures: Selected Essays. New York: Basic Books, Inc.
Herzfeld, Michael: 2001 – Anthropology. Theoretical Practice in Culture and Society. Oxford:
Blackwell.
Kabzińska, Iwona: 2009 – „Pomieszany świat” jako kategoria opisu etnologicznego/antropolo-
gicznego. Zarys problemu. Etnografi a Polska 53: 1–2: 21–45.
Kabzińska, Iwona: 2013 – O syndromie pogranicza (ponownie). In: Smyrski, Łukasz – Wasz-
czyńska, Katarzyna (eds.): Etnografi czne wędrówki po obszarach antropologii. Tom w darze
dla Profesora Lecha Mróza. Warszawa: Wydawnictwo DiG: 113–135.
Mróz, Lech: 1993 – Syndrom pogranicza. Uwagi na temat badań świadomości etnicznej. Polska
Sztuka Ludowa. Konteksty 47: 3–4: 51–57.
Obrębski, Józef: 2005 – Problem grup i zróżnicowań etnicznych w etnologii i jego socjologiczne
ujęcie. In: Obrębski, Józef – Dzisiejsi ludzie Polesia i inne eseje. Warszawa: Wydawnictwo
IFiS PAN: 153–172.
Pasieka, Agnieszka: 2012 – Czy Łemkowie chodzą w dżinsach? Wielokulturowość w Polsce jako
kapitał i jako obciążenie. Pogranicze. Studia Społeczne 20: 35–52.
Pasieka, Agnieszka: 2013 – Forthcoming: Neighbors: About the Multiculturalization of the Polish
Past. East European Politics and Societies and Cultures.
Perzanowski, Andrzej (ed.): 2005 – Centrum na peryferiach. Monografi a społeczności lokalnej
Ejszyszek i okolic na Wileńszczyźnie. Warszawa: Wydawnictwa UW.
Smułkowa, Elżbieta: 2002 – Białoruś i pogranicza. Studia o języku i społeczeństwie. Warszawa:
Wydawnictwa UW.
Straczuk, Justyna: 1999 – Język a tożsamość człowieka w warunkach społecznej wielojęzyczności.
Pogranicze polsko-litewsko-białoruskie. Warszawa: Wydawnictwa UW.
Straczuk, Justyna: 2006 – Cmentarz i stół. Pogranicze prawosławno-katolickie w Polsce i na
Białorusi. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Turner, Victor: 1974 – Dramas, Fields and Metaphors: Symbolic Action in Human Society. Ithaca:
Cornell University Press.
Zowczak, Magdalena: 2000 – Biblia ludowa. Interpretacje wątków biblijnych w kulturze ludowej.
Wrocław: Funna.
Życzyńska-Ciołek, Danuta: 1996 – Pomieszany świat. Polska Sztuka Ludowa. Konteksty 50: 3–4:
203–207.