Contemporary Self-identification as a “Tutejszy” in Southeastern Lithuania

Datum zveřejnění:

25.6.2024

DOI: https://doi.org/10.21104/CL.2024.2.02

Český lid poskytuje otevřený přístup k veškerému svému obsahu v rámci licence
Creative Commons Attribution NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International.

Abstrakt:

The article raises the issue of identification as a “tutejszy” among people who live in southeastern Lithuania today. The question of how and why “tutejsi” (plural for “tutejszy”) draw identity boundaries between themselves and other people is very important due to the overall social and political changes in this region over the last century. To answer this question, qualitative field research was conducted using observation, participant observation, and in-depth interviews with the region’s inhabitants.
The data analysis revealed two categories that play a role in the drawing of identity boundaries: the first relates to ethnicity and the second one relates to the value ascribed to being a “tutejszy”. Based on these two axes, the authors developed four models of “tutejszy” identification in southeastern Lithuania.

Klíčová slova

“Tutejszy”; southeastern Lithuania; Vilnius; Polish ethnic identity

Text článku

PDF

Reference

Anušauskas, Arvydas. 2007a. Lenkų pogrindis Lietuvoje 1939–1945 m. In: Anušauskas, Arvydas et al. (eds.): Lietuva 1940–1990: okupuotos Lietuvos istorija. Vilnius: Lietuvos gyventojų genocido ir rezistencijos tyrimo centras: 250–252.
Anušauskas, Arvydas. 2007b. Teroras (1944–1953 m.). In: Anušauskas, Arvydas et al. (eds.): Lietuva 1940–1990: okupuotos Lietuvos istorija. Vilnius: Lietuvos gyventojų genocido ir rezistencijos tyrimo centras: 289–311.
Assmann, Jan. 2008. Communicative and cultural memory. In: Erll, Astrid – Nünning, Ansgar – Young, Sara (eds.): Cultural memory studies: an international and interdisciplinary handbook. Berlin: De Gruyter: 109–118. doi.org/10.1515/9783110207262.2.109
Bakuła, Bogusław. 2006. Kolonialne i postkolonialne aspekty polskiego dyskursu kresoznawczego (zarys problematyki). Teksty Drugie 6: 11–33.
Banks, Marcus. 2005. Ethnicity: Anthropological Constructions. London: Taylor & Francis e-Library. doi.org/10.4324/9780203417935
Barth, Fredrik.1969. Introduction. In: Barth, Fredrik (eds): Ethnic groups and boundaries: The Social Organisation of Culture Difference. Boston: Little, Brown and Company: 9–38.
Bobryk, Adam. 2005. Odrodzenie narodowe Polaków w Republice Litewskiej 1987–1997. Toruń: Duet.
Brubaker, Rogers. 2004. Ethnicity Without Groups. Harvard: Harvard University Press. doi.org/10.4159/9780674258143
Buchowski, Krzysztof. 2011. Polacy i litwini - wzajemne stereotypy. Darbai ir dienos 56: 181–192. doi.org/10.7220/2335-8769.56.9
Daukšas, Darius. 2012. Lietuvos lenkai: etninio ir pilietinio identiteto konstravimas ribinėse zonose. Lietuvos etnologija: socialinės antropologijos ir etnologijos studijos/Lithuanian Ethnology 21: 167–193.
Dąbrowski, Grzegorz. 2011. “Tutejsi” i ci “nie stąd”. In: Irena, Masojć – Sokołowska, Henryka (eds.): Tożsamość na styku kultur: zbiór studiów. T. 2. Wilno: Edukologija: 32–41.
Douglas, Mary. 2011. Jak myślą instytucje? Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Eberhardt, Piotr. 1997. Przemiany Narodowościowe na Litwie. Warszawa: Przegląd Wschodni.
Engelking, Anna. 2000. Tożsamość “tutejsza” na wielojęzycznym pograniczu. Spojrzenie na przykładzie parafii nackiej. In: Smułkowa, Elżbieta – Engelking, Anna (eds.): Język a tożsamość na pograniczu kultur. Białystok: Uniwersytet w Białymstoku: 17–22.
Fedorovič, Irena – Davlevič Miroslav. 2022. Determinants of Regionalism in the Collection of Stories by Helena Romer-Ochenkowska Tutejsi (1931). Slavistica Vilnensis 67, 2: 96–109.
Frėjutė-Rakauskienė, Monika – Marcinkevičius, Andrius – Šliavaitė, Kristina – Šutinienė, Irena. 2016. Etniškumas ir identitetai Pietryčių Lietuvoje: raiška, veiksniai ir kontekstai. Vilnius: LSTC.
Jakubčionis, Algirdas. 2007. Kultūra totalitarinio režimo metais. In: Anušauskas, Arvydas et al. (eds.): Lietuva 1940–1990: okupuotos Lietuvos istorija. Vilnius: Lietuvos gyventojų genocido ir rezistencijos tyrimo centras: 363–372.
Jaworska, Dorota. 2012. Tożsamość narodowa na pograniczu. Poczucie tożsamości narodowej w narracjach uczniów, rodziców i naucicieli polskich skół na Litwie. Toruń: Wyd. Adam Marszałek.
Kirwiel, Eleonora. 2011. Kresy północno-wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1918–1939: oblicze polityczne. Liublin: Wydawnictwa uniwersytetu Marii Curie-Składowskiej.
Kłoskowska, Antonina. 2012. Kultury narodowe u korzeni. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Korzeniewska, Katarzyna. 2013. „Vietinis“ (tutejszy), lenkas, katalikas: Pietryčių Lietuvos gyventojų religinė-etninė tapatybė (tyrimas Dieveniškėse, Kernavėje ir Turgeliuose). Etniškumo Studijos 2: 149–179.
Lesčius, Vytautas. 2003. Lietuvos ir Lenkijos karinis konfliktas dėl Seinų krašto 1919 metais. Karo archyvas 18: 169–192. doi.org/10.47459/ka.2003.18.5
Miknys, Rimantas. 2000. Problem kształtowania się nowoczesnego narodu Polaków litewskich w pierwszej połowie XX wieku. Biuletyn Historii Pogranicza 1: 21–31.
Mróz, Lech. 1993. Syndrom pogranicza. Uwagi na temat badań świadomości etnicznej. Polska sztuka ludowa 3–4: 51–57.
Pilarczyk-Palaitis, Anna. 2023. The Role of the Kresy Discourse in Constructing the Contemporary Identity of Poles in Lithuania. Filosofija. Socijologija, 34, 2: 117–127. doi.org/10.6001/fil-soc.2023.34.2.1
Przeniosło, Małgorzata. 2018. Społeczeństwo Wilna w latach I wojny światowej. In: Sierakowska, Katarzyna (eds.): Studia i materiały do dziejów społecznych Polski 1914–1918, Metamorfozy społeczne, T. 20. Warszawa: Instytut Historii PAN.
Romer-Ochenkowska, Helena. 1931. Tutejsi. Warszawa.
Rutkowska, Krystyna. 2008. Język a tożsamość na pograniczu polsko-litewskim. In: Engelking, Anna – Golachowska, Ewa – Zielińska, Anna (eds.): Tożsamość-Język-Rodzina. Z badań na pograniczu słowiańsko-bałtyckim. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy: 53–68.
Srebrakowski, Andrzej. 2001. Polacy w Litewskiej SRR 1944–1989. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Stravinskienė, Vitalija. 2011. Tarp gimtinės ir Tėvynės: Lietuvos SSR gyventojų repatriacija į Lenkiją (1944–1947, 1955–1959 m.). Vilnius: Lietuvos istorijos institutas.
Stravinskienė, Vitalija. 2013. Rytų ir Pietryčių Lietuvos gyventojų lenkų ir rusų santykiai: 1944–1964 metai. Lietuvos Istorijos metraštis 2: 125–138.
Truska, Liudas. 2007. Lietuva okupacijos išvakarėse. In: Anušauskas, Arvydas et al. (eds.): Lietuva 1940–1990: okupuotos Lietuvos istorija. Vilnius: Lietuvos gyventojų genocido ir rezistencijos tyrimo centras: 17–48.
Ušinskienė, Viktorija. 2001. Podstawowe etapy kształtowania się polszczyzny północnokresowej w świetle dotychczasowych badań. In: Radvila, Jurgis (eds): Kelionė į Italiją: 1575 metų dienoraštis. Vilnius: Lietuvos dailės muziejus.
Wilson, Thomas – Donnan, Hastings. 2012. A companion to Border Studies. Oxford: Wiley–Blackwell. doi.org/10.1002/9781118255223.ch32